Niektórzy nie wyobrażają sobie pracy bez muzyki. Dla innych jakiekolwiek dudnienie w uszach podczas wykonywania obowiązków zawodowych jest nie do pomyślenia.
Co na to badania? Czy muzyka przy pracy zwiększa produktywność?
Słuchanie muzyki – badania vs. preferencje
Temat relacji między słuchaniem muzyki podczas pracy, a jej efektywnością nie jest tak oczywisty, jak mogłoby się wydawać. Z jednej strony trzeba uwzględnić w nim badania naukowe, a z drugiej, preferencje słuchacza.
Dlatego już na samym początku ustalmy zdroworozsądkowo, że elektronika nie będzie dobrym wyborem, jeśli słuchanie jej przyprawia Cię o ból głowy. Ok?
Przejdźmy zatem do badań, które także nie dostarczają Ci jednej z upragnionych informacji, która sprawiłaby, że świat będzie łatwiejszy:
- TAK, muzyka poprawia produktywność,
- NIE, muzyka szkodzi produktywności,
- NIE, muzyka nie ma wpływu na produktywność.
Zacznijmy od czegoś smutnego.
Nie, muzyka nie uczyni Cię geniuszem!
Być może znany Ci jest efekt Mozarta. To bardzo popularny efekt, który niestety przez lata został naciągnięty do granic możliwości. W swojej oryginalnej postaci, efekt ten dowodzi niewielkiej poprawie inteligencji ogólnej i zdolności przestrzennych, wskutek słuchania muzyki klasycznej, zbliżonej brzmieniem do utworów Mozarta.
Omówienie tego i 49 innych ciekawych mitów znajdziesz w książce „50 wielkich mitów psychologii popularnej„. W ile z nich wierzyłeś_aś?
Książkę zamówisz w dobrej cenie tutaj (link afiliacyjny).
Być może znane Ci są przypadki przyszłych matek, które oczekując na przyjście dziecka na świat, puszczały mu muzykę klasyczną w wierze, że ta zwiększy jego inteligencję. O ile nie przebywam w grupach parentingowych, na wielotematycznych grupach spotkałem się z relacjami mówiącymi, że kobiety robią to nadal.
Wiesz co? Dawanie wiary takim rzeczom niespecjalnie mnie dziwi. Trochę Mozarta nikomu jeszcze nie zaszkodziło, a nuż bąbelek będzie dzięki temu najzdolniejszy w klasie. Z resztą. Jeśli nie mylę faktów, jako embrionek też nasłuchałem się muzyki klasycznej.
Czy matki mają rację? Jak wspomniałem wyżej, efekt Mozarta rzeczywiście istnieje. Jest jednak znikomy. Przede wszystkim jednak efekt Mozarta jest krótkotrwały.
Niestety, muzyka klasyczna nie uczyni geniuszem ani Ciebie, ani Twojego dziecka. Znikomość tego efektu nie spowoduje także, że dzięki słuchaniu muzyki zepchniesz o lokatę niżej kogoś z setki najbogatszych (nawet w Polsce!).
Nie? To może chociaż poprawi produktywność w pracy?
Czy muzyka do pracy zwiększa produktywność?
Zacznijmy od ogólnego wniosku, który następnie rozpracujemy na części: muzyka może zwiększyć Twoją produktywność. Nie dotyczy to jednak wszystkich typów pracy i wszystkich gatunków muzyki.
TAK, jeśli zadania są proste i powtarzalne
Słuchanie muzyki podczas pracy zdecydowanie sprawdzi się w prostej, powtarzalnej pracy. Wtedy rzeczywiście dźwięk może nas odpowiednio nastroić, podkręcić nasze tempo lub ułatwić skupienie na wykonywaniu niewymagających poznawczo czynności. Z tego powodu słuchanie muzyki wydaje się świetnym pomysłem w przypadku pracy fizycznej.
Więcej na ten temat dowiesz się zapoznając się z tym badaniem.
NIE, jeśli zadania wymagają większego wysiłku poznawczego (?)
Odwrotnie jest w przypadku trudnej pracy, wymagającej większego wysiłku poznawczego. Jeśli stoisz przed koniecznością rozwiązania skomplikowanego problemu lub próbujesz przyswoić informacje z tekstu, muzyka może okazać się nienajlepszym wyborem. Między innymi, z tej publikacji z 2011 roku dowiesz się, że badani, którzy słuchali muzyki, wypadali gorzej w zadaniach związanych z pamięcią od tych, którzy wykonywali je w ciszy.
Nie do końca…
Z drugiej strony, badanie Teresy Lesiuk (2005) pokazało, że programiści, którzy słuchali muzyki, mieli lepszy nastrój w trakcie wykonywania zadań, co szło w parze z lepszymi pomysłami i krótszym czasem finalizacji pracy.
Byłoby jednak zbyt prosto, gdybyśmy na tym skończyli. Pozostaje kolejne ważne pytanie – jaka muzyka powinna towarzyszyć nam podczas pracy?
Jaka muzyka nadaje się do pracy?
Sprawa bardzo dyskusyjna, bo… przecież mamy różne preferencje. Poszukując odpowiednich gatunków do pracy, warto więc poświęcić trochę czasu na samodzielną eksplorację i otworzenie się na nowe doświadczenia. Z drugiej strony, niezależnie od badań naukowych, nawet jeśli dany gatunek lub podgatunek muzyki nadaje się do pracy, ale nie przypadł Ci do gustu, siłowanie się z nim nie ma raczej większego sensu.
Muzyka do pracy nie powinna być angażująca (tekst)
Muzyka do pracy nie powinna być nadmiernie angażująca. Mam na myśli przede wszystkim tekst, czy silne skojarzenie melodii ze wspomnieniami i emocjami. W końcu, nie chodzi o to, by podczas pracy przeżywać utwór całym sobą, tylko z przyjemnością, jak najszybciej i jak najlepiej ukończyć to, co zaczęliśmy. Osobiście zazwyczaj wybieram więc muzykę bez tekstu.
Muzyka o łatwym do wyczucia rytmie
Dobrze, by muzyka do pracy miała również łatwy do wyczucia rytm i nieskomplikowaną melodię. Z tego względu lepiej od free jazzu sprawdzi się wiele spokojniejszych podgatunków muzyki elektronicznej.
A skoro o elektronice wspominam…
Odkryciem w 2021 roku jest dla mnie… Ambient.
Czy muzyka zwiększy Twoją produktywność?
Rzeczywiście, muzyka w pracy może zwiększyć Twoją produktywność. Dotyczy to zwłaszcza czynności powtarzalnych i mniej angażujących poznawczo. Część badań wskazuje także na pozytywny wpływ utworów muzycznych na wykonywanie zadań umysłowych.
Warto jednak zachować ostrożność we wnioskach, zwłaszcza w przypadku pracy wymagającej przyswajania i przetwarzania dużych ilości informacji lub o wysokim stopniu skomplikowania. Słuchanie muzyki podczas pracy nie dostarcza jednoznacznych wniosków. Nic dziwnego. Zarówno praca, jak i muzyka należą do szerokich kategorii.
Bibliografia
DeLoach, A. G., Carter, J. P., & Braasch, J. (2015). Tuning the cognitive environment: Sound masking with “natural” sounds in open-plan offices. The Journal of the Acoustical Society of America, 137(4), 2291-2291.
Fox, J. G., & Embrey, E. D. (1972). Music—an aid to productivity. Applied ergonomics, 3(4), 202-205.
Kiger, D. (1989). Effects of music information load on a reading comprehension task. Perceptual and Motor Skills, 69, 531-534.
Lesiuk, T. (2005). The effect of music listening on work performance. Psychology of music, 33(2), 173-191.
Perham, N., & Vizard, J. (2011). Can preference for background music mediate the irrelevant sound effect?. Applied Cognitive Psychology, 25(4), 625-631.
Zhang, H., Miller, K., Cleveland, R., & Cortina, K. (2018). How listening to music affects reading: Evidence from eye tracking. Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory, and Cognition, 44(11), 1778.
